Ο Δεκάλογος του Υπνωτιστή *

Από σχόλιο αναγνώστη της Καθημερινής 11.10.2013:

O Noam Chomski έχει μαζέψει σε μία λίστα τις 10 βασικές τεχνικές χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Το ελληνικό πολιτικό σύστημα σε αγαστή συνεργασία με τα μέσα μαζικής 'ενημέρωσης' ξέρουν καλά το παιχνίδι αυτό, καιρός να το καταλάβουμε όσο γίνεται περισσότεροι:

1. Η τεχνική της διασκέδασης – Πρωταρχικό στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου, η τεχνική της διασκέδασης συνίσταται στην στροφή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και απο τις μεταλλαγές που αποφασίστηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, δι’ ενός αδιάκοπου καταιγισμού διασκεδαστικών και ασήμαντων λεπτομερειών.

2. Η τεχνική της δημουργίας προβλημάτων και στην συνέχεια παροχής των λύσεων – Αυτή η τεχνική ονομάζεται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση» Πρώτα δημιουργείτε ένα πρόβλημα, μία ‘έκτακτη κατάσταση’ για την οποία μπορείτε να προβλέψετε ότι θα προκαλέσει μία συγκεκριμένη αντίδραση του κοινού, ώστε το ίδιο να ζητήσει εκείνα τα μέτρα μπου έυχεστε να το κάνετε να αποδεχθεί. Π.χ. αφήστε να κλιμακωθεί η αστική βία, ή οργανώστε αιματηρές συμπλοκές, ωστε το κοινό να ζητήσει την λήψη μέτρων ασφαλείας που θα περιορίζουν τις ελευθερίες του. ‘Η, ακόμη: δημιουργήστε μία οικονομική κρίση για να κάνετε το κοινό να δεχθεί ως αναγκαίο κακό των περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών.

3. Η τεχνική της υποβάθμισης - Για να κάνει κάποιος αποδεκτό ένα απαράδεκτο μέτρο, αρκεί να το εφαρμόσει σταδιακά κατα ‘φθίνουσα κλίμακα’ για μια διάρκεια 10 ετών. Με αυτό τον τρόπο επιβλήθηκαν ριζικά νέες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός) στις δεκαετίες του 1980 και 1990. Μαζική ανεργία, αβεβαιότητα, ευελιξία, μετακινήσεις, μισθοί που δεν διασφαλίζουν πια ενα αξιοπορεπές εισόδημα, τοσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση αν είχαν εφαρμοστεί αιφνιδίως και βίαια.

4. Η τακτική της αναβολής - Ενας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση ειναι να την παρουσιάσετε ώς ‘οδυνηρή αλλά αναγκαία’ αποσπώντας την συναίνεση του κοινού στο παρόν για την εφαρμογή της στο μέλλον. Ειναι πάντοτε πιό εύκολο να αποδεχθεί κάποιος αντί μίας άμεσης θυσίας μία μελλοντική, πρώτα-πρώτα επιεδή η προσπάθεια δεν χρειάζεται να καταβληθεί άμεσα. Στη συνέχεια επειδήτο κοινό έχει πάντα την τάση να ελπίζει (αφελώς;) ότι ‘όλα θα πανε καλύτερα αύριο’ και ότι μπορεί εν τέλει να αποφύγει την θυσία που του ζήτησαν. Τέλος μιά τέτοια τεχνική αφήνει στο κοινό ένα κάποιο χρονικό διάστημα ώστε να συνηθίσει στην ιδέα της αλλαγής και να την αποδεχθεί μοιρολατρικά, όταν κριθεί ότι έφτασε το πλήρωμα του χρόνου για την τέλεσή της.

5. Η τακτική να απευθύνεσαι στο κοινό σαν να είναι μωρά παιδιά - Η πλεινότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν ενα αφηγηματικό λόγο, επιχειρήματα πρόσωπα και ενα τόνο ιδιαιτέρως παιδικό, εξουθενωτικά παιδιάστικο, σαν να είναι ο θεατής ένα πολύ μικρό παιδίή σαν να είναι διανοητικώς ανάπηρος. Γιατί; Αν ο διαφημιστής απευθυνθεί σε κάποιον σαν να ήταν παιδί δώδεκα ετών, τότεείναι πολύ πιθανόν να εισπράξει, εξαιτίας του έμμεσου και υπαινικτικού τόνου, μία απάντηση ή μία αντίδρaση τόσο απογυμνωμένη από κριτική σκέψη όσο η απάντης ενός δωδεκάχρονου παιδιού (Απόσπασμα από το «Οπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους» ).

6. Η τεχνική να απευθύνεσθε στο συναίσθημα μάλλον παρά στη λογική. Η επίκληση στο συναίσθημα είναι κλασική τεχνική για να βραχκυκλωθεί η ορθολογιστική ανάλυση, επομένως η κριτική αντίληψη των ατόμων για τα τεκταινόμενα. Επιπλεόν, η χρησιμοποίηση του φάσματος των συναισθημάτων επιτρέπει να ανοίξετε τη θύρα του ασυνείδητου για να εμφυτεύσετε ιδέες, επιθυμίες, φόβους, παρορμήσεις ή συμπεριφορές.

7. Η τεχνική να κρατάτε το κοινό σε άγνοια και ανοησία. Συνίσταται στο να κάνετε το κοινό να είναι ανίκανο να αντιληφθεί τις τεχνολογίες και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιείτε για την υποδούλωσή του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι πιό φτωχή ώστε η τάφρος της άγνοιας που χωρίζει τις κατώτερες από τις ανώτερες τάξεις να μην γίνεται αντιληπτή από τις κατώτερες» ( Απόσπασμα από το «Οπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους»)

8. Η τεχνική του να ενθαρρύνεις το κοινό να αρέσκεται στην μετριότητα. Συνίσταται στο να παρακινείς το κοινό να βρίσκει cool ό,τι είναι ανόητο, φτηνιάρικό και ακαλλιέργητο.

9. Η τεχνική του να αντικαθιστάς την εξέγερση με την ενοχή. Συνίσταται στο να κάνεις ενα άτομο να αισθάνεται και να πιστεύει ότι είναι το μόνο υπεύθυνο για την συμφορά του, εξαιτίας της διανοητικής ανεπάρκειάς του, της ανεπάρκειας των ικανοτήτων του ή της ανεπάρκειας των προσπαθειών του. Ετσι, αντί να εξεγείρεται εναντίον του οικονομικού σύστήματος, απαξιώνει τον ίδιο του τον εαυτόκαι αυτο-ενοχοποιείται, κατάσταση που περιέχι τα σπέρματα της νευρικής κατάπτωσης, η οποία έχει μεταξύ άλλων και το αποτέλεσμα της αποχής από οποιαδήποτε δράση. Και χωρίς τη δράση γλιτώνετε την επανάσταση!

10. Η τεχνική να γνωρίζεις τα άτομα καλύτερα από όσο γνωρίζουν τα ίδια τον εαυτό τους. Στη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών η κατακλυσμαία πρόοδος της επιστήμης άνοιξε μια ολοένα και πιό βαθειά τάφρο ανάμεσα στις γνώσεις του ευρέως κοινού και στις γνώσεις που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι ιθύνουσες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, τη νευροβιολογία και την εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έφτασε σε μια εξελιγμένη γνώση του ανθρώπινου όντος και από την άποψη της φυσιολογίας και από την άποψη της ψυχολογίας. Το «σύστημα» έφτασε να γνωρίζει τον μέσο άνθρωπο καλύτερα από όσο γνωρίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων το σύστημα ασκεί αυξημένο έλεγχο και επιβάλλεται με μεγαλύτερη ισχύ επάνω στα άτομα από όσο τα άτομα στον ίδιο τον εαυτό τους.

_______________

ΥΓ 30.10.2013:
Η Αγγελική είχε τη καλοσύνη να με ενημερώσει ότι ο κατάλογος με τις 10 τεχνικές χειραγώγησης ΔΕΝ γράφτηκε από τον Chomski, όπως διευκρινίζεται λεπτομερώς εδώ.
Δεν αναζήτησα την εγκυρότητα της αποκάλυψης, γιατί θα έπρεπε να συνεχίσω αυτή τη διερεύνηση χωρίς ορατό τέλος. Είναι ένα καλό παράδειγμα του χάους των πληροφοριών στον κυβερνοχώρο.
Βέβαια αναρωτιέμαι κατά πόσο η λάθος πατρότητα αναιρεί την βασιμότητα των διαπιστώσεων...