Για την σωτηρία της χώρας *

Ποιός είπε ότι η κυβέρνηση δεν έχει σχέδια?

Ένα εύστοχο άρθρο από το blog Έρμιππος 26.7.2013:

Ο λόγος για την σωτηρία της χώρας είναι ευχή. Αν δεν λάβει σχήμα ισοδυναμεί με λόγο εξαπάτησης.

Βλέπω πολλούς ανθρώπους, ανθρώπους που θεωρώ σοβαρούς και καλοπροαίρετους, να τονίζουν τις ανεπάρκειες του πολιτικού συστήματος που μας κυβερνά, να διαπιστώνουν τις βαριές ευθύνες του για την πτώση της χώρας, να καταλογίζουν, -ακόμη και για σήμερα, που οι δικαιολογίες και τα ελαφρυντικά της άγνοιας έχουν πάψει πλέον να ισχύουν-, όχι μόνο απλή αμέλεια, αλλά και ύποπτη σκοπιμότητα ή δόλο στις πράξεις των ανθρώπων του.

Και παράλληλα, την ίδια στιγμή, οι ίδιοι καλοί αυτοί συμπολίτες συνιστούν υπομονή και ανοχή για το καλό του τόπου. Και μας προτρέπουν να στηρίξουμε αυτήν την κυβέρνηση και να ευχόμαστε να πετύχει, γιατί, όπως λένε, μετά από αυτήν δεν θα έχουμε άλλη, δεύτερη ευκαιρία.

Αλλά να πετύχει η κυβέρνηση σε τι; Στις αγαθές επιθυμίες και τα οράματα που οι ίδιοι οι υποστηρικτές της προβάλλουν αβάσιμα επάνω της;

Επειδή η ίδια δεν έχει να επιδείξει κανέναν απολύτως διακηρυγμένο στόχο και μέχρι σήμερα, αυτά τα τρία βασανιστικά χρόνια, δεν έχει να παρουσιάσει ούτε μια δράση που να πείθει στοιχειωδώς ότι προέρχεται από συγκροτημένο σχεδιασμό και αποσκοπεί σε συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Ο μόνος στόχος που μονότονα και αμήχανα διακηρύσσει είναι αυτός της σωτηρίας της πατρίδας. Ένα απλοϊκό ιδεολόγημα, ένα ευχάριστο ηρωικής χροιάς σύνθημα, που δεν περιέχει καμία πληροφορία και που η ερμηνεία του επαφίεται στο ίδιο το ακροατήριο, το οποίο καλείται να επενδύσει αυθαίρετα σε αυτό τις όποιες ελπίδες του.

Η κυβέρνηση αδυνατεί πλήρως να παρουσιάσει στους πολίτες μια εικόνα του μέλλοντος, και να τους πείσει πως αυτό το μέλλον το έχει τουλάχιστον με κάποιο τρόπο φαντασθεί. Το έχει σχεδιάσει και το επιδιώκει.

Που ακριβώς θέλουμε να πάμε, με τι τρόπο θα το κάνουμε, πως θα είναι η χώρα σε 2, 5 ή 10 χρόνια, με ποιους από τους εταίρους μας θα συγκρινόμαστε, ποιο θα είναι το ύψος των μισθών, των συντάξεων και των εισοδημάτων, ποια η διάρθρωση της οικονομίας και του παραγωγικού ιστού, ποιος ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, ποιο και πόσο μεγάλο το κράτος πρόνοιας και οι κοινωνικές παροχές που θα απομείνουν ή θα προστεθούν; Ποιο το σύστημα υγείας ή παιδείας; Τίποτε από όλα αυτά. Μόνο κενός λόγος για μια αόριστη σωτηρία. Κάτι που ο καθένας θα πρέπει να αρκεστεί να ερμηνεύσει για τον εαυτό του, προσωπικά, χωρίς να μπορεί να το μοιραστεί. Και μοιραία χωρίς να μπορεί να εργαστεί γι' αυτό με τους άλλους.

Η κυβέρνηση αδυνατεί να παρουσιάσει αυτήν την εικόνα επειδή πολύ απλά δεν την διαθέτει. Θα την διέθετε, έστω και ατελή, έστω και κακοσχεδιασμένη, έστω και ουτοπική και εξωπραγματική, εάν αυτό που ισχυρίζεται, ότι η σωτηρία της χώρας είναι η γνήσια επιθυμία της, ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Κάτι που δεν θα μπορούσε εύκολα ούτε να μας διαφύγει, ούτε να αμφισβητηθεί, ακόμη και από τους πλέον κακοπροαίρετους. Θα προέκυπτε αυτόματα από τον λόγο και την πράξη της και θα μας εφοδίαζε με μια εκδοχή του μέλλοντος. Οποιαδήποτε εκδοχή, δεν έχει σημασία. Τώρα, αυτήν την εκδοχή προσπαθεί ο κάθε ένας να την συλλάβει μόνος, με την βοήθεια της φαντασίας και των προσωπικών του οραμάτων. Με αποτέλεσμα την διάσπαση του κοινωνικού ιστού και την ακύρωση της δύναμης που εξασφαλίζει η συντονισμένη δράση των πολλών, σε μια στιγμή που η στιβαρή ενότητα είναι απαραίτητη περισσότερο από ποτέ.

Η μόνη εικόνα για το μέλλον που διαθέτει το πολιτικό σύστημα είναι η εικόνα του εαυτού του, όπως το ίδιο την επιθυμεί. Είναι η εικόνα των εξουσιών του, των προνομίων του, των ασυλιών του, των δικαιωμάτων που κατέχει, των παροχών που απολαμβάνει, της ατομικής ευημερίας των μελών του. Η διατήρηση και η διασφάλιση όλων αυτών είναι και η μόνη επιδίωξή του.

Το μόνο που κάνει το πολιτικό σύστημα είναι να προσπαθεί απελπισμένα να λύσει μια περίπλοκη εξίσωση. Μια εξίσωση, όπου η μοναδική σταθερά είναι η δική του επιθυμητή θέση και κατάσταση. Όλα τα υπόλοιπα, οι συνθήκες που θα επικρατήσουν για τον πληθυσμό και η θέση της χώρας στον κόσμο, είναι απεριόριστα κυμαινόμενες και αδιάφορες μεταβλητές. Εάν η σταθερά που το αφορά μπορεί να διατηρηθεί με την χώρα να επιτυγχάνει επίπεδα Δανίας έχει καλώς. Αν, για να παραμείνει ακέραια, θα πρέπει οι υπόλοιπες μεταβλητές να αλλάξουν, τοποθετούμενες σε επίπεδα Νιγηρίας έχει και πάλι καλώς. Σε όλες τις περιπτώσεις η εξίσωση θα έχει λυθεί με συνεπή τρόπο, σύμφωνα με το αξιωματικό σύστημα από το οποίο προκύπτουν οι επί μέρους κανόνες.

Εάν δεν ίσχυαν όλα τα παραπάνω θα ακούγαμε στον καθημερινό πολιτικό λόγο κάποια ελάχιστα πράγματα, που σήμερα, όμως, απουσιάζουν εντελώς. Θα είχαμε μια στοιχειώδη επίσημη και επιβεβαιωμένη γνώση τόσο για την σημερινή μας θέση όσο και την απώτερη επιδίωξη. Θα ξέραμε τον επόμενο βραχυπρόθεσμο στόχο και άσχετα αν θα τον πετυχαίναμε ή όχι, στο τέλος της κάθε μέρας θα μπορούσαμε τουλάχιστον να μετρήσουμε την απόκλιση από αυτόν, να αξιολογήσουμε τις αιτίες της αστοχίας μας και να χαράξουμε την πορεία για τον επόμενο, με μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερη γνώση και αυτοπεποίθηση.

Όλα αυτά υποκαθίστανται βολικά από μια αόριστη ευχή, που εκφέρεται για να υποκαταστήσει τον σχεδιασμό και το πρόγραμμα. Την ευχή για την σωτηρία της χώρας. Έτσι, ο κάθε ένας ξεχωριστά, οδηγούμενος από το ένστικτο ικανοποίησης των προσωπικών του αναγκών, σχηματίζει μια ατομική αντίληψη για την σημασία αυτής της σωτηρίας. Αγνοώντας, όμως, πλήρως τι μπορεί να σημαίνει αυτή για τον διπλανό τους. Και αυτό είναι το πραγματικό μας πρόβλημα. Που δεν είναι άλλο από την κατάργηση της συλλογικότητας και συναφώς την αναίρεση και την ακύρωση της ίδιας της πολιτικής. Υπό αυτές τις συνθήκες η όποια κυβέρνηση υπάρχει αυτοαναφορικά, μόνον για τον εαυτό της και η όποια επιτυχία της της ανήκει αποκλειστικά. Εμείς, αποκομμένοι ο ένας από τον άλλον, δεν έχουμε τίποτε να προσδοκούμε και συνεπώς τίποτε να ευχόμαστε.

Μια ολόκληρη κοινωνία λοιπόν πορεύεται προς στο άγνωστο αναμασώντας ιδεολογήματα, κοινοτοπίες, ηθικολογικές προτροπές και ανούσιες ωραιοποιήσεις και εύχεται στις χίλιες οικογένειες που ορίζουν την μοίρα της να πετύχουν τις προσωπικές τους επιδιώξεις. Για την σωτηρία της χώρας.