Μάχες που χάθηκαν χωρίς να δοθούν *

Petros Karadjias/Associated Press

Του Τάσου Παππά, στην Εφημερίδα των Συντακτών 26.3.2013:

Δέκα συμπεράσματα για τον κατήφορο της Ενωμένης Ευρώπης προς το νεοφιλελευθερισμό και την κυριαρχία του Βορρά αλλά και για τις διαπραγματεύσεις που δεν έγιναν από τους Ελληνες και τους Κύπριους πολιτικούς

Η εξέλιξη που πήρε η κυπριακή υπόθεση προσφέρεται για την εξαγωγή ορισμένων συμπερασμάτων σχετικά με την πορεία της Ευρώπης, τον ρόλο των εθνικών κυβερνήσεων, την αξία που έχουν στην πολιτική το σχέδιο, η προετοιμασία, οι συμμαχίες, καθώς και το πόσο βλαπτική μπορεί να αποδειχθεί η σύγχυση ανάμεσα στις επιθυμίες και την πραγματικότητα.

1) Η Ευρώπη που οραματίστηκαν οι σχεδιαστές του εγχειρήματος και στο οποίο πίστεψαν οι λαοί της δεν έχει καμία σχέση με την Ευρώπη που χτίζεται εδώ και αρκετά χρόνια από τις κυρίαρχες δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού υπό την ηγεμονία της Γερμανίας. Η Ευρώπη της μαζικής ανεργίας στον Νότο, της λιτότητας, της ρευστοποίησης των αξιών, της αποδόμησης του κοινωνικού κράτους, με άλλα λόγια μια Ευρώπη όπου η αλληλεγγύη είναι μια έννοια εξορισμένη, η δημοκρατία έχει εκφυλιστεί σε μια διαδικασία διευθετήσεων πίσω από κλειστές πόρτες, οι εκβιασμοί των δυνατών στους αδύνατους είναι ο κανόνας και η κοινωνική συνοχή θεωρείται εμπόδιο στην απρόσκοπτη ανάπτυξη της αγοράς, δεν μπορεί να έχει μέλλον.

2) Η λειτουργία της ευρωζώνης, αντί να μειώσει το χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, το διεύρυνε. Μόνο με το νόμισμα, χωρίς την οικονομική διακυβέρνηση, την πολιτική ένωση και την εδραίωση μιας κουλτούρας κοινού προορισμού, η συνύπαρξη σε βάθος χρόνου είναι αδύνατη.

3) Η διάδοση της θεωρίας ότι ο Βορράς εργάζεται με συνέπεια και πειθαρχία, ενώ ο σπάταλος και αντιπαραγωγικός Νότος απλώς ζητεί βοήθεια για να επιβιώσει, γκρινιάζοντας συνεχώς για τα μέτρα που οφείλει να πάρει προκειμένου να μπει στον ενάρετο κύκλο της οικονομικής ζωής, έχει οδηγήσει στην αύξηση του ρεύματος του ευρωσκεπτικισμού.

4) Η πάλαι ποτέ δεσπόζουσα στην Ευρώπη σοσιαλδημοκρατία, εξαιτίας της πλήρους υποταγής της στα νεοφιλελεύθερα προτάγματα, έχει ακυρώσει τον χαρακτήρα της, έχει εγκαταλείψει τις αρχές και την παράδοσή της, δεν είναι σε θέση (ούτε θέλει ούτε μπορεί) να υπερασπιστεί τα συμφέροντα των τάξεων που ήταν τα σημεία αναφοράς της. Είναι αυταπάτη να περιμένει κανείς ριζικές αλλαγές στην ασκούμενη πολιτική με σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις, όσο τα κόμματα αυτά αρνούνται να παραδεχτούν ότι έχουν βαριές ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση.

5) Το σχήμα «συμμαχία του Νότου» για να αντιμετωπιστεί η επιθετικότητα του Βορρά για την ώρα αποτελεί φιλολογικό σκαρίφημα. Με ευθύνη των κυβερνήσεων, έχει περάσει η αντίληψη «ο καθένας μόνος του» για να μη θυμώσουν οι δανειστές. Η διαμόρφωση ενός μετώπου αντίστασης από τα κάτω, κόντρα στις διαθέσεις των ηγεσιών, θα ήταν μια επιθυμητή εξέλιξη. Ασφαλώς τα πράγματα θα άλλαζαν στην περίπτωση που ένα τέτοιο κίνημα θα έβρισκε ακροατήριο στις μεγάλες χώρες. Ομως, ο διεθνισμός των εργαζομένων είναι ζητούμενος, ενώ ο διεθνισμός των ελίτ του χρήματος είναι εμπεδωμένος.

6) Ο συναισθηματισμός στην πολιτική είναι ένα χρήσιμο εργαλείο. Συγκινεί και κινητοποιεί, αλλά αχρηστεύεται όταν δεν συνοδεύεται από σχέδιο, το οποίο πρέπει να περιλαμβάνει γραμμές άμυνας από τις οποίες δεν μπορείς να υποχωρήσεις χωρίς να πουλήσεις την ψυχή σου στο διάβολο, όπως και πρόνοιες για το ποιοι συμβιβασμοί είναι ανεκτοί. Να πηγαίνεις στη σύγκρουση όταν αυτό συμφέρει τον αντίπαλο είναι τυχοδιωκτισμός. Δεν αξίζουν πεντάρα τσακιστή, έλεγε ο Λένιν, οι ηγέτες που δεν ξέρουν να κάνουν ελιγμούς, συμφωνίες, συμβιβασμούς, για να αποφύγουν μια μάχη κατάφωρα ασύμφορη.

7) Το «όχι» της κυπριακής Βουλής ήταν καλοδεχούμενο. Επιτέλους κάποιοι τόλμησαν να φέρουν αντιρρήσεις στην ωμή γλώσσα και το ιταμό ύφος των ισχυρών. Ωστόσο, η αναδίπλωση μέσα σε λίγες μέρες προκαλεί απογοήτευση στους πολίτες, με πιθανή συνέπεια να κατισχύσει η άποψη παντού στην Ευρώπη ότι κάθε απόπειρα αντίστασης είναι μάταιη.

8) Η ηγεσία της Κύπρου δεν δικαιούται να λέει ότι δεν ήξερε τι ερχόταν. Είχε προειδοποιηθεί και όφειλε να είναι προετοιμασμένη. Από επίσημες δηλώσεις και από τις διαρροές που έκαναν στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης οι αρμόδιοι της ευρωζώνης, προέκυπτε με σαφήνεια ότι το «κυπριακό μοντέλο» ήταν στο στόχαστρο. Προεκλογικά, ο σημερινός πρόεδρος της κυπριακής Δημοκρατίας απέρριπτε μετά βδελυγμίας κάθε σκέψη για «δήμευση των καταθέσεων». Μετεκλογικά τη δέχτηκε. Η ήττα δεν μπορεί να περάσει χωρίς να αποδοθούν ευθύνες.

9) Επιβεβαιώνεται ακόμη μια φορά -πόσες φορές πρέπει να συμβεί μέχρι να το καταλάβουν επιτέλους οι πολιτικές ηγεσίες;- ότι στις διεθνείς σχέσεις αυτό που μετράει είναι τα συμφέροντα. Οσοι, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, φαντασιώνονταν ότι «το ξανθό γένος» θα προστρέξει σε βοήθεια του δοκιμαζόμενου κυπριακού λαού και διακινούσαν τα φληναφήματα περί του «συμπαγούς τόξου της ορθοδοξίας» διαψεύσθηκαν. Και δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά.
Η Ρωσία έχει στενούς οικονομικούς δεσμούς με τη Γερμανία, τους οποίους δεν θα θυσίαζε για κανένα λόγο: «52 δισ. ευρώ εμπορικών ανταλλαγών το 2012, το 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνει η Γερμανία προέρχεται από τη Ρωσία και μεγάλο ποσοστό των κερδών της Gazprom είναι αποτέλεσμα της ειδικής ενεργειακής σχέσης της Γερμανίας με τη Ρωσία. Την ίδια ώρα, 6.000 γερμανικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη Ρωσία και 900 ρωσικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στη Γερμανία» [Κωνσταντίνος Φίλης, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο, «Η Αυγή», 24-3-2013].

10) Η χαιρεκακία (κρυπτόμενη, αλλά υπαρκτή) του σκυμμένου ελλαδικού πολιτικού προσωπικού για τη νίκη των Μέρκελ, Σόιμπλε, ΔΝΤ επί της Κύπρου διαλύει κάθε αυταπάτη ότι στο παρελθόν διαπραγματεύτηκε, στο παρόν αντιστέκεται και στο μέλλον θα αγωνιστεί για τα συμφέροντα της χώρας.